Birbiri ardınca savrulan tarih yaprakları bazı halkları yeryüzünün başka coğrafyalarına savurmuştur. Balkan göçü savrulmuş halklara verilecek örneklerden ilk akla gelen olsa da dünyanın dört köşesine savrulmuş halklardan biri de Kafkasyalılardır.
Günümüzde tam olarak bilinememekle birlikte bazı kaynaklarda 3 milyon olarak anılan Kafkaslara ait Ramazan Traho ’nun 1950 li yılların başında Abaza ve Adigelere ait verdiği bilgiye göre Çerkes nüfus dağılımının; Türkiye’de 2 milyon, Mısır’da 100 bin, Suriye’de 15 bin, Ürdün’de 10 bin, Yunanistan’da 3 bin ve Yugoslavya’da bin 300 kişi olduğu yönündedir.
Ülkemizde Abaza nüfusun yaşadığı başlıca yerleşim bölgeleri; Adapazarı, Hendek, Akyazı, Bolu, Düzce, Eskişehir, Bursa, İzmit, Samsun, Trabzon, Sivas, Yozgat, Kayseri, Uzun Yayla ve Adana’ dır.
Türkiye’de yaşayan Abazalar, Kafkasya’da atalarının göç ettiği coğrafya ve konuşma aksanlarına göre birtakım alt gruplar içerirler. Abhaz-Abazalar; Axçıps, Bzıp, Guım, Sadz (Ciget), Dal ve Tzabal, Tsüijı, Abjua dallarına ayrılırken Abazin-Abazalar ise Aşuva ve Aşkarawa kollarından oluşurlar.
Yeryüzünde çoğunluğu ata topraklarının dışında kalmış halklar sayılıdır. 19. yüzyılda Kuzey Kafkasyalılara yaşatılan sürgündeki acı Balkan acısıyla benzeşmektedir. 2023 Ramazan Bayramı için ailelerin bir araya geldiği şu günlerde okumakta olduğunuz içeriği oluşturmamızın sebebi; iki halk arasındaki bu tarihi benzerlikle bayramlaşmak için gittiğimiz Adapazarı Balbalı Köyü oldu. Köyün nefis doğası, temiz havası, bakımlı bahçeleri, rengarenk boyalı evleriyle evlerin avlularında bayramlaşmak için toplanmış ailelerin samimiyetini yazıya dökmek gereğini hissettirdi. Üstüne üstlük okumakta olduğum “Bir Dönemin Tanıklığı” adlı kitabında Nazım Hikmet ‘in çocukluk arkadaşı Vala Nuerttin ‘in eşi Müzehher Va-Nu ‘nun Kemal Tahir ‘in Çerkes köklerine ait verdiği bilgileri okumam bayrama denk gelince yazmak şart oldu.
Oğuz Akkan ‘ın sahibi Cem Yayınevinden çıkan 1987 baskısı kitabın 208. sayfasından bir bölümü aynıyla aktarırken Bir Balkan Esintisi Ailesi olarak Ramazan Bayarmınızı kutluyoruz.
“Kemal Tahir’in evinde kala kala en küçük kardeşi Ratip Tahir kalmıştı. Ratip çok benzerdi ağabeyinin gençliğine. Yalnız daha ufak tefek ve zayıftı, küçücük bir insandı diyebilirim. Kemal Tahir’in avare kardeşiydi. Namusluydu, efendiydi. Hiç evlenmemişti. Meşrebine uygun ne bulursa özel şoförlükten taksi şoförlüğünden otel müdürlüğüne kadar hepsini yapar, boş zamanlarında da bol bol roman okurdu. Dış ülkeleri de epey gidip gelmişti. Kemal hastayken kalbe kuvvet Ratip hep onlarda otururdu. Kemal öldükten sonra yazları Alanya ‘ya gider otel yönetir kışları genellikle Semiha ile kalırdı. Çerkezdi aile, Ratip ‘te de Çerkez terbiyesi vardı. Semiha paylasa da hırçınlaşsa da karşılık vermez ortadan silinirdi.” (Semiha Sıdıka Hanım Kemal Tahir ‘in ikinci eşidir)
Nisan 2023 ‘de kayda aldığımız Balbalı Köyü videomuzu izlemek için YouTube Kanalımızı tıklayabilirsiniz.
Not: İçerik bilgisi oluşturulurken https://cerkesfed.org/arastirma/turkiyede-abazalar/ adresinden faydalanılmıştır. Erişim trh: 23.04.2023
