Prusac veya Osmanlı kaynaklarındaki adıyla Akhisar Köyü, (Boşnakça: Prusac, Sırpça: Прусац) Bosna Hersek Federasyonu’nun Merkez Bosna Kantonu’na bağlı Donji Vakuf Belediyesi sınırları içinde bir köydür. Köyde kutlanan önemli bir şenlik vardır ki tarihteki en uzun soluklu şenliklerden biri olarak kabul edilmektedir: Ayvaz Dede Şenlikleri.
İsmail Hodziç I. Uluslararası Bir Bilge Bir Ülke Sempozyumu Bildiriler kitabındaki “Boşnak Halk İnançlarında Ziyaret Yerleri: Ayvaz Dede Örneği” başlıklı yazısında Ayvaz Dede Şenlikleri’ni konu alarak şöyle demiştir: “Boşnakça Ajvatovica/Ayvatovica, Türkçe “Ayvaz Dede Merasimi”, halk arasında ise “Küçük Kâbe” , “Küçük Hac” veyahut “Fakirlerin Kâbe’si” (Hadžić, 2005: 92) olarak adlandırılan olan Ayvatovica, sadece yöresel veya bölgesel olarak değil aynı zamanda Avrupa, Balkanlarda ve özellikle Bosna Hersek’te Müslümanların en büyük dini-kültürel kutsal mekânlarından birisidir. O, dini-kültürel bir fenomen olarak Bosna’daki Müslümanların yaşayan/canlı geleneği temsil etmektedir. Aynı zamanda XXI. yüzyılda Boşnak tarihini, geleneğini, folklorunu ve dini-kültürel konularını anlamak için incelenmesi gereken mekanlardan birisidir. Çünkü gerek kendisi bir kutsal mekan olarak ve gerekse bağlı bulunduğu Prusac/Akhisar şehri, tarih içerisinde birçok ırkın/milletin yaşadığı, birçok dini inancın kesişti ve derin izlerini bıraktıkları bir yerdir.”
Peki Kimdir Ayvaz Dede?
Söylenene göre; Ayvaz Dede tıpkı Sarı Saltuk gibi irşad maksadıyla Anadolu’dan Bosna bölgesine gelen Horasan erenlerindendir. İnanışa göre, Manisa Akhisarlı bir derviştir. Bundan 500 yıl önce, kuraklık çeken (bugün şenliklere ev sahipliği yapan) Donyi Vakuf kentinin Prusac (Akhisar) kasabasındaki dağa gelmiştir. Halkın aç kaldığı, hayvanların susuzluktan telef olduğu bölgeye suyu getirmek için 40 gün 40 gece ibadet etmiştir. Bir gece, uykusunda iki koçun birbiriyle çarpıştığını görüp işittiği boynuz sesiyle uyanan Ayvaz Dede, bir anda karşısındaki dağın ikiye ayrılarak ortasından ırmak belirdiğini görmüştür. Böylece gürül gürül akan suyla kuraklık sona ermiş ve bu olayı duyanlar İslam dinini kabul temiştir.
Müslümanlar kadar Hristiyanların da inandığı efsanenin kahramanı Ayvaz Dede’nin suyu bulduğu ve mezarının olduğu dağın etekleri, 513 yıldır Ayvaz Dede Şenlikleri’ne ev sahipliği yapıyor. Komünizm döneminin yaşandığı eski Yugoslavya’da verilen ara sonrasında yani 1990 yılında şenlik düzenlenmeye devam edilmiştir.
Manisa Belediyesi başta olmak üzere her yıl Türkiye’den katılımın yüksek seyrettiği şenlik Haziran ayının son Pazar günü kutlanıyor.
Not: İçerik görselleri https://www.haber1.com/sanat/bosna-hersekteki-ayvaz-dede-senliklerinde-yer-alacak-atlilar-gecit-torenine-katildi/ adresinden alınmıştır.
