Pamuk çözgü ve yün iplikle geleneksel tezgahlarda elle dokunan Girit Battaniyesi ‘nin renkleri kök boyalarla elde ediliyor. Sedef parlaklığını yansıtan görüntüsüyle “Sedefli Battaniye” olarak da anılan dokuma Türkiye Dokuma Atlası ‘nda kayıtlı bir kültürel değer.
Günümüzde Ayvalık S.S. Kedi Kadın Emeğini Destekleme İşliği Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi ‘nce dokunan battaniyenin tarihçesi kooperatifin resmi web sayfasında şöyle aktarılmıştır:
“Anadolu’da yöresel bir teknikle dokunan “Sedefli Battaniye” bir başka adıyla “Sedefli Dokuma” adlarıyla karşımıza çıkan geleneksel bir dokumadır. Yapılan çalışmalar Anadolu’daki kumaş dokumacılığının çok eskilere dayandığını ve çok sayıda örnek olduğunu ve aynı zamanda çok değişik türlerde üretim yapıldığını göstermektedir.
Dokumacılık, tarihin erken dönemlerinden günümüze kadar kendine has özellikleri ile varlığını sürdürmektedir. Kullanılan desen, malzeme, renk çeşitliliği ile bulunduğu bölgeye, kültüre göre farklılık göstererek kimliğini yansıtır. Öngöremediğimiz bir ilişki ağı ile hızlı bir ulaşımla dağılır ve kalıcı bir birikimi oluşturur. Bir dokuma örneği ve bir geleneksel dokuma tekniğinin bilgisi bu nedenle doğudan batıya ulaşabilmektedir. Sedefli battaniyesinde kullanılan teknik bu örneklerden yalnızca birisidir.
Anadolu’da yapılan araştırmalarda Mersin, İzmir , Balıkesir(Ayvalık) , Konya(Karapınar) şehirlerinde dokunmuş battaniyelere ulaşılmıştır. Yapılan incelemelerde bu dokumanın , pamuklu çözgü üzerine yün iplikle (el eğirmesi, kök boyalı) el tezgahlarında dokunduğu anlaşılmıştır.”
Yurt genelinde dokuma kültürünün araştırılarak verilerin bir kaynakta toplandığı, geleneksel dokumaların bölgeler ve iller bazında incelenmesiyle oluşturulan Türkiye Dokuma Atlası ‘nda yer alan battaniyenin adının sözlü kaynaklardan edinilen bilgiye göre; sedef kakmanın parlaklığını yansıtması sebebiyle “sedefiziçez” veya “sedefliziça” olduğu bilgisi edinilmektedir. Bu ismin desene dayalı olarak verildiği tahmin edilmektedir.
Ayvalık S.S. Kedi Kadın Emeğini Destekleme İşliği Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi ‘nin resmi web sayfasında dokumanın günümüze ulaşma yolculuğunun kronolojik sıralaması şöyledir:
“1987 Cundalı son dokumacı Nesiha Öztürk ile tanışma ve fikrin doğuşu
1987 Girit ziyareti ve dokunmuş battaniyelerin incelenmesi
1999 Mersin Üniversitesi tezinin Aysel Namlı tarafından bulunması, Prof. Dr. Günay Atalayer ve ekibi ile tanışma, “Sedefli Battaniye” üniversite tezinin incelenmesi (İstanbul Aydın Üniversitesi, Mersin Üniversitesi, Tarsus Üniversitesi)
Mart 2021 “Sedefli Battaniye” projesinin paydaşlarla toplanarak oluşturulması (Ayvalık Kaymakamlığı, Ayvalık Belediyesi, Ayvalık İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, Ayvalık Halk Eğitim Merkezi, Vatandaş’ın Yeri, Sanata ve Eğitime Destek Derneği) (Paydaşların bazılarının taahhütleri 31.12.2021’de sona erdi)
Mart 2021 “Sedefli Battaniye” projesinin İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü’ne başvurusunun yapılması
Haziran 2021 Ayvalık Halk Eğitim Merkezi eğitmenlerinin , Akademisyenler tarafından “Sedefli Battaniye” kapsamında eğitilmesi
Temmuz 2021 Ayvalık Halk Eğitim eğitmenleri tarafından 12 kişiye “Sedefli Battaniye” dokuma eğitiminin verilmesi
Ağustos 2021 Vatandaşın Yeri’nde 16 kadın ile birlikte Kooperatif kuruluşuna karar verilmesi
Kasım 2021 Kooperatif merkez adresinin belirlenmesi ve tadilat işlemlerinin başlaması
Aralık 2021 Ayvalık Ticaret İl Müdürlüğüne Kooperatif başvurusunun yapılması
Aralık 2021 Balıkesir Ticaret İl Müdürlüğü’ne Kooperatif evraklarının teslimi
Ocak 2022 Sınırlı Sorumlu KEDİ Kadın Emeğini Destekleme İşliği Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi’nin tescil edilerek Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlanması
Şubat 2022 Kooperatif merkezinde ilk dokuma işlemlerinin başlaması
Mart 2022 İlk battaniyenin tamamlanması ve teslimi”