Hatice Muratova bir aktris değil. 2002 resmi sayımına göre sadece 5 Türk’ün yaşadığı köyünde yaşlı annesiyle yaşam mücadelesi veren bir Yörük kadını. Baş rolünü üstlendiği “Bal Ülkesi” adlı yapım; doğa ve insan uyumu konusunda ders verirken Oscar’a aday gösterilmiştir. 92. Oscar Ödülleri’nin belgesel kategorisinde ödülü American Factory isimli yapıma kaptırsa da çok ses getirmiş ve dünyada pek çok festivalden ödül almıştır.
Kuzey Makedonya yapımı “Honeyland” tanıtımlarında “Avrupa’nın son kadın arı avcısı” olarak lanse edilmiştir. Hatice unutulmuş eski bal toplama geleneğini adeta bir sanat icra ediyormuşçasına uygulamaktadır. Arılarla gerçekleştirdiği pratikler modern arıcılığın çok uzağındadır. Hiçbir koruyucu önlem almadan arılarla temas etmektedir. Dağlar, tepeler, kayalıklar, terkedilmiş virane evlerin yıkıntı taş duvarları, geniş gövdeli yıllanmış ağaçların kovukları onun bal topladığı yerlerden bazılarıdır. Tüm tedbirsizliğine rağmen arılar onu ısırmıyor ve hatta (sanki) ona güveir gibidirler. İncelikleri nesilden nesile aktırılmış yayla aracılığı bölgede çok az kişi tarafından yapılmakta ve köylülerin ana gelir kaynağı olmasa da Hatice’nin tek geçim kaynağıdır.
Çekimlerİ Kuzey Makedonya’nın Köprülü ile İştip arasında kalan (Bekirlija) Bekirli Köyü’nde gerçekleştirilen filmde doğa ile bütünleşmiş bir hayat yaşayan Hatice kovanlarda bulunan balların ihtiyacı kadar olanını almakta, gerisini arılara bırakmaktadır. Ama baştan aşağı içtenlikle bezeli bu hayat; inek sürüleri, gürültülü araçları, söz dinlemez yedi çocuklu karavanlarıyla köye gelen göçebe Sam ailesi tarafından sarsıntıya uğrayacaktır.
Tek geliri Üsküp’te kurulan pazarda sattığı baldır Hatice’nin. Üsküp’e Bitpazarı’na giderek ballarını sattığı sahnelerde Türkçenin dışında Makedonca da bildiği anlaşılan Hatice aslında bize şunu söylemektedir: “Balkan insanı dağda yaşasa bile belli bir çok kültürlülüğe sahiptir.”
Birçoğumuz için ihtiyaç miktarını bilen, fazlasına el uzatmayan birini görmeyeli çok olmuştur. Yaşadığımız sisteme kendini kaptırmadan yaşamaya çabalayanlara bile bir şekilde bulaşarak ne yazık ki bazı güzellikleri kirletmektedir. Bu bağlamda Hatice; direnen, üreten, var eden, umut dolu, sevincini ve acısını yaşama biçimi katışıksız olan, bir yanı çocuk kalabilmiş, art niyetsiz, coşkulu biridir.
Bir göçmen olarak filmi izlerken oldukça etkilendim. Çoğu sahne film olamayacak kadar gerçekti. Altyazısız da izlenebilen bir film ve şive inanılmaz güzel. Göçmenlerin, göçemeyip kalanların hayatı…
Yönetmen: Tamara Kotevska, Ljubomir Stefanov
Oyuncular: Hatidze Muratova, Nazife Muratova, Hussein Sam
Süre: 85 dk
