Bir dönem filmi olma özelliği taşıyan yapımın çekimleri İstanbul Kemerburgaz’da, yedi bin metrekarelik büyük bir platoda kayda alınmıştır.
Gerçek bir hikâyeye dayanan kurgusuyla başkarakterlerden birinin seyyar dondurma satmasından mütevellit “Türk İşi Dondurma” ismiyle 2019 yılında gösterime giren filmin yönetmenliğini Can Ulkay, yapımcılığını Mustafa Uslu, senaristliğini Gürkan Tanyaş üstlenmiştir. Başrollerinde; Ali Atay (Dondurmacı Mehmet), Erkan Kolçak Köstendil (Deveci Ali), Şebnem Bozoklu (Ali ‘nin eşi Gülsüm) bulunmaktadır.
Köklerinde Makedon göçmenliği olan biri olarak filmi izlememdeki temel sebebin “Üsküplü Dondurmacı Mehmet” olduğunu belirtmeliyim. Sonrasındaysa, Ali Atay ‘ın Balkan göçmeni rolündeki başarısının altını çizmeliyim. Ali Atay ‘ın rolle uyumlu fiziksel özelliklerinin desteklediği yerinde şive telaffuzuyla görevinin hakkını teslim etmiştir.
Film hakkında bir şeyler söylemeden önce önemli not olarak şu hususu belirtmekte fayda bulunmaktadır: bazı kaynaklarda, Türk olup olmadığı hakkında çeşitli iddialar olan filmin kahramanlarının Osmanlı vatandaşı olmakla birlikte Afgan ve Hint asıllı mülteciler olduğundan bahsedilmektedir. Hint Müslümanı olduklarına değinilen bu kişiler için sarf edilen söylevin dayanak noktasının her iki ülkenin İngiliz sömürüsü altında olmasına ve esir olarak bulundukları gemiden Avusturalya ‘ya kaçtıklarına işaret edilerek açıklama getirilmektedir. Okumakta olduğunuz yazıda bu türde bilgilere (doğruluğu teyit edilemediğinden) değinilmeyerek, yapımcının gerçek bir hikâyeden kurgulandığını deklare etmesi noktasında sabit bir duruş sergileyerek sıradan bir seyircinin penceresinden yapım değerlendirilecektir.
Filmin Konusu
“Bu filmde bahsi geçen olay ve karakterler gerçek bir hikâyeden esinlenerek kurgulanmıştır.” cümlesiyle izleyiciyi selamlayan yapımın rivayeti şöyledir; “İngilizlerin Hindistan’ı işgalinde Osmanlı ordusu Hindistan’a yardıma gider ve kayıtlara göre 40 kadar Türk askeri esir düşer. Savaş sonrası gemide çalıştırılan esirlerden ikisi gemi Avustralya’ya geldiğinde kaçar. Mesleği dondurmacılık olan Maraşlı Abdullah ile kasap Tarakçı Mehmet’tir. Abdullah ve Mehmet mesleklerini icra ederek yeni bir hayat kurarlar. Avustralya hükümetinin İngilizlerle birlikte Çanakkale’ye asker çıkarmaya karar verdiğini duyan Abdullah ve Mehmet cephede görev almak için ülkelerine gitmek isterler. Gidemeyince, Avustralya hükümetini bireysel olarak karşılarına aldıklarını, bir anlamda savaş ilan ettiklerini gazete duyurusuyla ilan ederler.”
Rivayeti bu şekilde olan, çekimleri dört ay süren filmin konusunu kısa bir cümleye sığdırmak gerekirse o cümle şu olabilir: “Tarihinin en önemli mücadelelerinden birini veren Türklerin savaşa dahil olduğunu duyarak savaşmak için Avustralya ‘dan cepheye gelmeye çabalayan iki Türk ‘ü konu almaktadır.” Kısa cümleyi uzatalım diye düşünürsek o da şöyledir; “İki Türk’ten biri devecilik yaparak eşine ve yeni doğmuş çocuğuna bakarken diğeri bekârdır ve seyyar arabasıyla Maraş dondurması satmaktadır. Çarşı-pazarda Anadolu’daki mücadeleyi duyduklarında Çanakkale ‘ye gitmek için harekete geçerler. Fakat Avustralya ve Yeni Zelanda İngiliz sömürgesi ve müttefiki olarak Türklere karşı savaşa dahil olduklarından resmi makamlarca ülkeden çıkmalarına izin verilmez. Film boyunca bu “çaba” etrafında gelişen bir senaryo kayda alınmaktadır.”
Sonuç
Hangi savaş olursa olsun ve hangi sebeple olursa olsun savaşların bir kazananının ol(a)mayacağı görüşünü destekleyen bir filmdir “Türk İşi Dondurma – Turkısh ‘i Dondurma”.
Evrensel bir iş çıkartılması amaçlanarak emek verilen ve gerçek bir olaya dayanarak senaryolaştırılması açısından önemli bir yapım olarak Türk Sinema tarihinde yerini almıştır.
Yönetmen: Can Ulkay
Senaryo: Gürkan Tanyaş
Yapımcı: Mustafa Uslu
Oyuncular: Erkan Kolçak Köstendil, Ali Atay, Şebnem Bozoklu, Will Thorp, Marleen Mathews, James Farley
Yıl: 2019
Süre: 2 sa 2 dk
){kind=link}