‘BİR KİTAP BİR DÜNYA’
Evet, anahtar cümle bu. Kitapseverler için heyecan verici bu cümle etrafında birleşmiş onlarca okur-yazar insan Üsküp Kitap Kulübünün parçası. Bir Balkan Esintisi organizasyonu ile tarihi bağları güncel zevk ve ilgilerle kuvvetlendiren yazar dostum Necla Dursun, “Sizi ata şehrinize götürüp genç öğrencilerle buluşturayım mı?” dediğinde, bu başlı başına çok cazip bir teklif oldu. Yeni dünyaları tanımayı kim istemez?
Kuzey Makedonya’nın Gostivar şehrinde okuyan lise öğrencileri, her ay, önce belirlenen bir kitabı okuyor, sonra Türkiye’den gelen misafirleri eşliğinde okunan kitap hakkındaki fikirlerini tartışıyorlar. Kitap okuyup öğrencilerle üzerine konuşmak hoş, bunun Gostivar misafirperverliğinde geçecek olması çok daha hoş. Üstelik şansıma o ay için seçilen kitap, pek sevgili yol arkadaşım, Martı. Richard Bach’ın modern klasiği felsefi bir öykü. Yol arkadaşım dememin de gerçek bir sebebi var. Uzun, kısa fark etmez; eğer yola çıkacaksam yanımda bir dünya daha keşfetmek için mutlaka kitap bulundururum. Fakat insan gideceği yolda yanında tanıdık birilerini de istiyor. Bir dost insan, ya da geçmişten bildiği bir dost kitap… İlk olarak lise yıllarında tanıdığım Martı kitabının kahramanı Jonathan Livingston geçen on yıllar boyunca bana sağlam bir yoldaş oldu. Siz de tanıdınız mı martı Jonathon’ı? O zaman size arkadaşımı takdim edeyim.
O, kendi türünden diğer canlılarla, yani martılarla, sahile yakın yerde doğmuş biri. Martılar günlük hayatlarını denizden dönen balıkçıların kendilerine ayırdıkları balıkları yiyerek sürdürüyorlar. Bu çok olağan. Ve yerleşen her alışkanlık gibi, konforunu terk etmek istemeyen martılar için “başka türlüsü de olur mu acaba?” diye düşündürmeyen bir şey. İşte bizim martı Jonathan burada arkadaşlarından ayrışıyor. O uçmanın amacını ve manasını kendisine sunulan birkaç balığı almaktan ibaret görmüyor. Uçmanın kendi başına da anlamlı ve heyecan verici olduğunu düşünüyor. Bu sebeple, arkadaşları balıkçıları toplu halde beklerken, o grubun dışında uçuş denemeleri yapıyor. Zihnî ve fizikî özelliklerinin çok daha fazlasına uygun olduğuna inancı var. Pekiyi bu düşünceler ve emek, ait olduğu toplulukta nasıl karşılanıyor dersiniz? Doğrusu ailesi ve arkadaşları ona pek de hoş bakmıyor. Kurulu düzeni bozacağı ve boşu boşuna uğraştığı fikri, çevresi ile martı Jonathon arasına derin bir uçurum yerleştiriyor. Aslında çevresi tarafından kınanınca vazgeçmeyi de düşünüyor, yalan değil. Fakat uçmaya ve yükselmeye aşkı ağır bastığında, bütün o yergiler ve ayıplamalar ve hatta martı topluluğunun yaşadığı sahil, çok gerilerde kalıyor Martı Jonathan için. Üstelik kendi gibi meraklı ve heyecanlı başka martılar olduğunu da fark ediyor, az sayıda olsalar da. Yeni bir dünya buluyor veya kuruyor. Ama geçmişi ve geride bıraktıklarını da unutmuyor. Fark ettiği ve tattığı bu eşsiz güzelliği anlatabilmek için, bir zaman ilk arkadaşlarının arasına geri dönüyor, fedakârca…
Hayatta var olma, kendini bulma, bulduğu güzelliği paylaşma aşkına dair ne de güzel bir öyküdür Martı’nınki. Aslında kısa olmasına rağmen, hazmı biraz zordur bu öykünün. O yüzden tanışmak için ilk okumanın ardından biraz sarsar, ne demek istiyor diye. Derken aradan birkaç yıl geçer ve bir daha karşılaşırsınız. Biraz daha açar kendini, sonra biraz daha… Öykü okurundan tıpkı Jonathon gibi zihnini zorlamasını ister. Sevgi ister. Fedakârlık ister.
Bana içimdekileri bu güzel genç insanlarla paylaşma vesilesi sunan sevgili dostum Necla Dursun’a, Bir Balkan Esintisi organizasyonuna, Üsküp Kitap Kulübü’ne, Adeksam’a, ne kadar teşekkür etsem, yetmez. Bu güzel buluşmalar dilerim ki yıllarca, yeni yüzlerle devam etsin.
Bir kitapla yeni dünyalara kanat çırpan bütün kitap dostlarına, kanatlarca sevgi ve dostlukla…
Not: Üsküp Kitap Kulübü’nde ayın kitabı Martı’nın değerlendirme toplantısına katılma davetimize icabet eden sevgili Zeynep Türkoğlu’na ilettiği metin için teşekkür ederiz.
